ĐÌNH LÀNG XUÂN AN

ĐÌNH LÀNG XUÂN AN

Thị Trấn Chợ Lầu – Bắc Bình – Bình Thuận

Đình làng Xuân An được kiến tạo vào năm Giáp dần 1794 và hoàn thành vào những năm sau đó. Đình toạ lạc ở thôn Xuân An, thị trấn Chợ Lầu, huyện Bắc Bình cách thành phố Phan Thiết 65km về hướng Bắc.

Đình làng Xuân An là một tổng thể bao gồm nhiều kiến trúc : Đình chính thờ thần, đình thờ Tiền Hiền, Hậu Hiền, nhà tiền vãng, nhà nhóm và cổng tam quan. Hơn 300 năm trước, trong trào lưu di dân từ các tỉnh miền Bắc, miền Trung và phương Nam dưới sự điều hành của các chúa Nguyễn, một bộ phận dân cư dừng lại lấy vùng đất này định cư lâu dài. Sau khi công cuộc khẩn hoang đã hoàn tất và cuộc sống của nhân dân đã ổn định, đình làng được xây dựng theo truyền thống của người Việt để thờ Thần Thành Hoàng làng, các bậc tiền bối có công xây dựng xóm làng, góp công của dựng đình làng.

Các nhà địa lý xưa đã xem đất và dựa vào thuyết phong thủy của phương đông xưa để chọn thế đứng của đình vì đây là điều hệ trọng, ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống của dân làng về sau. Đình được xây dựng ở vị trí trung tâm làng Xuân An,mặt chính quay về hướng Nam, cách đình không xa về phía Nam là con sông Lũy, trước mặt đình có nhiều động cát cao dùng là án phong.

Đình làng Xuân An là một trong những ngôi đình cổ có quy mô rộng lớn và có lối kiến trúc nghệ thuật độc đáo. Đình thờ thần bao gồm 48 cột lớn bằng những loại gỗ đặc biệt, chia ngôi đình thành 7 gian 2 chái, đình có kiểu kiến trúc “nhà kép” , trên một nền nhà có 2 bộ khung nhà, nhà trước và nhà sau liền nhau và nối với nhau bằng hệ thống trần thừa lưu làm cho ngôi đình rộng hơn. Mái đình lợp ngói âm dương, hai đầu hơi cao lên, ở giữa trũng xuống. Mái nhà chia làm 2 mảng mái thượng và mái hạ. Tất cả các bộ phận kết cấu kiến trúc ở đình như đầu kèo đầu cột, trính, con đội (cột trốn)… đều được chạm trổ tinh xảo, tạo nên những tác phẩm trang trí nghệ thuật phức tạp. Ở đây có sự kết hợp hài hoà giữa kết cấu kiến trúc và trang trí mỹ thuật, vừa có công năng chịu lực, vừa có tác dụng thẩm mỹ rất cao. Đó là giá trị chính của những người thợ xây dựng đình để lại đến ngày nay.

Nội thất đình chia thành nhiều khu vực, trung tâm thờ Thành Hoàng làng, hai bên thờ tả ban, hữu ban và những bậc tiền bối có công xây dựng xóm làng. Điều đặc biệt ở trong ngôi đình làng Xuân An là bên cạnh khám thờ thần còn có khám thờ nữ thần Thiên YaNa Diễn Ngọc Phi là nữ thần người Chăm. Trong mỗi khám thờ đều trang trí nghệ thuật điêu khắc, hệ thống hoành phi, bao lam, liễn đối sơn son thiếp vàng và thành vọng viền xung quanh do kỹ thuật chạm lọng tạo nên. Ở đình làng Xuân An còn có nhiều câu đối, hoành phi khắc bằng chữ triện, đến nay nội dung của những câu đối này chưa biết được.

Đình thờ Tiền Hiền cũng có kết cấu 48 cột nhưng chỉ có một nóc nhà, ở đây có nhiều khám thờ để thờ các thế hệ Tiền Hiền, Hậu Hiền.

Đình làng Xuân An hiện còn lưu giữ hàng trăm hoành phi , câu đối với nhiều giá trị mang tính nhân văn, khuyên dạy mọi người hãy luôn nhớ về cội nguồn, gốc rễ.

Trong đình còn giữ chiếc Đại Hồng Chung cổ có niên đại từ thời vua Tự Đức năm thứ hai (kỷ Dậu 1849) và 8 sắc phong do các triều vua Nguyễn ban tặng cho các vị thần được thờ ở đình và giao cho chính quyền địa phương phaỉ bảo quản và thờ phụng. Theo truyền thống và phong tục tập quán của người Việt ở đây hàng năm nhân dân thực hiện nghi lễ Tế Xuân vào 16-17 tháng 2 âm lịch và Tế Thu vào 16-17 tháng 8 âm lịch.

Đình làng Xuân An đã được Nhà nước xếp hạng di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia năm 1993.

Trang DTLSDLTC Bình Thuận

MỤC LỤC – BÌNH THUẬN –  PHAN THIẾT